κίνημα ελεύθερου λογισμικού (ανάρτηση δ)

προηγούμενες αναρτήσεις

ανάρτηση α
ανάρτηση β
ανάρτηση γ




Η δημιουργία ενός νέου συστήματος αξιών

Η νέα ψηφιακή εποχή που η ανάπτυξη των Νέων Τεχνολογιών και της Κοινωνίας της Πληροφορίας φέρει, δημιουργούν μια νέα προοπτική της ιδιότητας του πολίτη, τον πολίτη των δικτύων (Netizen). Ο πολίτης των δικτύων, καλείται να προσαρμόσει στην νέα εποχή τα πρότυπα, τους κανόνες, τις συμπεριφορές, τα συστήματα αξιών.
Τα ατομικά πρότυπα της βιομηχανικής κοινωνίας, φαίνεται να μην είναι εύρυθμα για την νέα εποχή και δημιουργείται η ανάγκη ανάπτυξης μιας νέας συλλογικής συνείδησης που θα πάρει την θέση τους στα νέα συστήματα αξιών για την αποτελεσματικότερη ανάπτυξη των κοινωνιών (Αναστασιάδης, 2000).
Τα νέα κοινωνικά κινήματα λοιπόν φαίνεται να αναλαμβάνουν δράση σε αυτό το επίπεδο. Μελέτες για τα κινήματα και τις οργανώσεις που συμμετέχουν σε αυτά ερμηνεύουν τα νέα συστήματα αξιών, που αυτά προωθούν, ως συστήματα που έχουν ως κεντρικό τους άξονα την διαχείριση της αξίας της ιδιοκτησίας, αναπτύσσοντας συμπεριφορές κοινοκτημοσύνης και ερχόμενα σε αντίφαση με δομικά χαρακτηριστικά του καπιταλιστικού συστήματος(Dyer, 2004, Hess, 2005).
Για τις δράσεις των κοινωνικών αυτών κινημάτων ωστόσο συναντάμε και άλλες ερμηνείες, όπως αυτή της Berra (2006).
Σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, οι αξίες που ενισχύονται από τα κινήματα αυτά αντιστοιχούν με τις αξίες που λειτουργούν κατά την ανταλλαγή δώρων, όπου οι σχέσεις αμοιβαιότητας δομούνται βάση της ηθικής υποχρέωσης της ανταλλαγής.
Τα ίδια τα κινήματα ωστόσο αναγνωρίζουν την αλλαγή του συστήματος αξιών που ενθαρρύνουν οι δράσεις τους και αναπτύσσουν τον κοινωνικό διάλογο αυτής της διάστασης της δράσης τους, επιδιώκοντας την κοινωνική ευαισθητοποίηση.
Οι αξίες στις οποίες διακηρύσσουν ότι στηρίζονται είναι αυτές της αλληλεγγύης, της ελευθερίας, της φιλίας, της συνεργασίας, της ενεργού συμμετοχής, της κοινωνικής συνεισφοράς, της δημιουργικότητας αλλά και της υπακοής στον νομό (http://www.fsf.org/, http://creativecommons.org/, http://freeculture.org/ ).
Στο σημείο αυτό πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι υπάρχουν και κάποιες φωνές που την εμφάνιση και ενίσχυση αυτού του νέου συστήματος αξιών, δεν την ονομάζουν ως μια δράση κοινωνικών κινημάτων, αλλά ως μια αναγέννηση.
Έτσι αποφεύγονται οι αρνητικές συμβολικές προεκτάσεις του όρου των κινημάτων , που συνδέεται με την επανάσταση, άρα και με την ανάγκη να αντικατασταθεί κάτι με κάτι άλλο.
Ταυτόχρονα, ενισχύονται, με την χρήση του όρου «αναγέννηση», συμβολικές προεκτάσεις της επανενεργοποίησης αξιών, αφήνοντας περιθώρια για την συνύπαρξη των νέων συστημάτων αξιών με αυτών που μέχρι τώρα κυρίως ισχύουν (Rushkoff, 2003, 2007).



Η ενδυνάμωση της σημειωτική δημοκρατίας


Τα νέα κοινωνικά κινήματα και ιδιαίτερα το κίνημα του Ελεύθερου Πολιτισμού συνδράμουν στην ενδυνάμωση της σημειωτικής δημοκρατίας.
Ο όρος «σημειωτική δημοκρατία» εισήχθη στις αρχές της δεκαετίας του ’80 από τον John Fiske, και ερμήνευε αρχικά τον τρόπο που ένας τηλεθεατής επανερμήνευε και κατά τον τρόπο αυτό τροποποιούσε την κουλτούρα που παράγονταν από την τηλεοπτική βιομηχανία.
Στη συνέχεια ο Madow το 1993, αμφισβητώντας την από πάνω προς τα κάτω διάχυση της ποπ κουλτούρας, ενίσχυσε την ερμηνεία του όρου, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτήν και την «επανα-κωδικοποίηση» και «επανα-επεξεργασία» των πολιτισμικών προϊόντων από τους καταναλωτές τους.
Στα πλαίσια των διαλόγων περί σημειωτικής δημοκρατίας το 2005 εισάγεται και ένας ακόμα νέος όρος, αυτός του περιεχομένου που παράγεται από τον χρήστη. Έτσι, καλύπτονται με τον όρο αυτόν όλα τα νέα πολιτισμικά προϊόντα τα οποία συνιστούν αποτέλεσμα των διαδικασιών της σημειωτικής δημοκρατίας (Madow 1993, Stark, 2007).
Το ίδιο το διαδίκτυο κατά την δημιουργία του ενίσχυε την σημειωτική δημοκρατία.
Η δια λειτουργικότητα ως βασική αρχή του σχεδιασμού του διαδικτύου, ενισχύει τις αρχές της σημειωτικής δημοκρατίας, την επανα-επεξεργασία και τον διάλογο των δημιουργιών.
Ωστόσο, η διάδοση του κοπιράιτ και της διαχείρισης ψηφιακών δικαιωμάτων, αποδυνάμωσε την δυναμική αυτή (Lessig, 2007).Τα νέα κοινωνικά κινήματα λοιπόν αυτήν ακριβώς την αρχική διάσταση του διαδικτύου και τα αποτελέσματά της επιδιώκουν να επανα-ενδυναμώσουν.
Για τις προεκτάσεις της σημειωτικής δημοκρατίας αναπτύσσεται έντονος διάλογος και από τις ακαδημαϊκές κοινότητες.
Από τη μια λοιπόν ένα μέρος μελετητών επικροτούν τις δράσεις αυτές, τονίζοντας τις δυνατότητες που η σημειωτική δημοκρατία προσφέρει στην ανάπτυξη του πλουραλισμού των ιδεολογιών, απόψεων και πολιτισμικών δημιουργημάτων αλλά και στην εξάλειψη ιεραρχικών σχέσεων μεταξύ του πολιτισμού και του χρήστη του (Berra, 2006, Platon & Deuze, 2003).
Από την άλλη πλευρά, αναπτύσσεται προβληματισμός για τις αρνητικές συνέπειες της κατάχρησης του δικαιώματος της ελεύθερης χρήσης που μπορεί να οδηγήσει στην κατάλυση του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας (Garnham,2003).




Μελίνα Δαρζέντα