κίνημα ανοιχτού λογισμικού (ανάρτηση γ)

προηγούμενες αναρτήσεις
ανάρτηση α
ανάρτηση β



Διερεύνηση του κινήματος των ψηφιακών commons

Πριν τον 21ο αιώνα κοινά (ή δημόσια) αγαθά (commons), θεωρούνταν τα παραδοσιακά αγαθά που προσφέρει η φύση (αέρας, νερό, παραλίες, δάση κ.α.) με την εμφάνιση όμως του νέου τεχνολογικού χώρου, του διαδικτυακού κοινωνικού χώρου ιδεολογικά κινήματα «ενισχύουν» τα κοινά αγαθά, προσθέτοντας σε αυτά, νέα αγαθά που προσφέρει η τεχνολογία. Στα κοινά ψηφιακά αγαθά (e-commons), εντάσσονται η πρόσβαση στο διαδίκτυο και η ελεύθερη διακίνηση ψηφιακών δημιουργικών προϊόντων. Έτσι στα κοινά ψηφιακά αγαθά μπορούν να ενταχθούν τα ευρυζωνικά δίκτυα, το λογισμικό, το περιεχόμενο τους και οι ραδιοσυχνότητες. Η διάθεση και διάχυση των αγαθών αυτών προωθείται μέσω των ανοικτών ασύρματων δικτύων, μέσω του ελεύθερου λογισμικού και μέσω του ελεύθερου περιεχομένου (Καπούλας, Μπούρας, 2007).
Το κίνημα για τα κοινά ψηφιακά αγαθά που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια, χαρακτηρίζει τον τομέα των κοινών ψηφιακών αγαθών όχι ως έναν χώρο που θα αντικαταστήσει αυτόν των ιδιωτικών οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά ως έναν χώρο που θα τον συμπληρώσει και εξισορροπήσει (Tomales Bay Institute, 2006, Καπούλας, Μπούρας, 2007). Η ανάπτυξη των κοινών ψηφιακών αγαθών θεωρείται από το κίνημα ότι πρόκειται να οδηγήσει σε μια νέα οικονομική τάξη όπου η διαχείριση και ανάπτυξη τους θα αποτελεί κύρια δράση ανάπτυξης αγαθών και πόρων, συμβάλλοντας στην μείωση των ανισοτήτων και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής (Καπούλας, Μπούρας, 2007).
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Creative Commons είναι μια από τις μεγαλύτερες οργανώσεις στο κίνημα των κοινών ψηφιακών αγαθών όπου προωθεί πάνω από 13 εκατομμύρια (μέτρηση του Ιουνίου του 2005) ηλεκτρονικών σελίδων που διαθέτουν μουσική, βίντεο, φωτογραφίες και βιβλία με λίγους περιορισμούς κατά την διάθεση τους (Berra, 2006). Οι αρχές της οργάνωσης αυτής εκφράζονται μέσω της νόμιμης διάθεση, επαναχρησιμοποίησης και ανασχηματισμού των ψηφιακών αγαθών που εντάσσονται στις άδειες CC (Creative Commons-Some Rights Reserved) (http://creativecommons.org/). Οι άδειες CC όπως χαρακτηριστικά εκφράζει ο Lessig μέλος της οργάνωσης, σε συνέντευξη του (2007), είναι ένας τρόπος για τους συγγραφείς και καλλιτέχνες, να εκφράσουν τις ελευθερίες που επιθυμούν να έχουν οι δημιουργίες τους, λαμβάνοντας την ικανοποίηση να μοιράζονται την δουλειά τους. Η αναγκαιότητα για την επινόηση των CC αδειών, προέκυψε από το νομικό κενό που προκύπτει από τις άδειες κοπυράιτ (άδειες που απαγορεύουν την αντιγραφή) στον νέο ψηφιακό κόσμο, καθώς η χρήση οποιουδήποτε πολιτιστικού προϊόντος από το διαδίκτυο, προϋποθέτει πάντα την «αντιγραφή» (π.χ. η ανάγνωση ενός βιβλίου στο διαδίκτυο συνεπάγεται πάντα την δημιουργία «αντιγράφου») (Lessig, 2007).
Τα κινήματα των κοινών ψηφιακών αγαθών συνεχώς αναπτύσσονται και διευρύνονται, ωστόσο έχουν να αντιμετωπίσουν δυο προκλήσεις. Η πρώτη είναι ότι η ερμηνεία των κοινών αγαθών ποικίλει και δεν είναι αποσαφηνισμένη και η δεύτερη είναι η έλλειψη –μέχρι στιγμής- προτύπων οργάνωσης των δράσεων των κοινών ψηφιακών αγαθών που θα τα προσεγγίζουν σε πολλαπλά επίπεδα και ως πολυπληθείς οργανώσεις (Bauer, Ketterman, 2007).



Διερεύνηση του κινήματος του ελεύθερου πολιτισμού

Από το κίνημα των κοινών ψηφιακών αγαθών δημιουργείται ένα νέο πιο εξειδικευμένο, αλλά με κοινές αρχές κίνημα, το κίνημα του ελεύθερου πολιτισμού. Σύμφωνα με το Μανιφέστο του κινήματος, σκοπός του είναι να ενισχυθεί μια από τα κάτω προς τα πάνω πολιτιστική και κοινωνική κοινότητα με την ελεύθερη συμμετοχή όλων. Στόχος είναι η διάθεση και ελεύθερη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων για την ελεύθερη δημιουργία και διάχυση πολιτιστικών προϊόντων. Η τέχνη σύμφωνα με το κίνημα αυτό θα πρέπει να είναι διαδραστική, έτσι ώστε κάθε μέλος της κοινωνίας να μπορεί να παράγει και να αναπαράγει τέχνη και όχι απλώς να είναι καταναλωτής της τέχνης. Σημαντικός παράγοντας σύμφωνα με το κίνημα είναι η ελευθερία πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά προκειμένου να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα και η καινοτομία. Για τον σκοπό αυτό επίσης, το κίνημα προωθεί την ενίσχυση και διάδοση των αξιών αυτών σε όλους τους ανθρώπους, προκειμένου να κατανοήσουν και να συμμετέχουν στην πολιτισμική ανάπτυξη (http://freeculture.org/manifesto/).
Σύμφωνα με την Stark, οπαδό του κινήματος, η ανάπτυξη του ελεύθερου πολιτισμού θα δίνει την δυνατότητα σε όλους να εκφράζονται καλλιτεχνικά (με την συμμετοχή τους σε blogs, φτιάχνοντας βίντεο, μουσική ή λογισμικό και μοιράζοντας το σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω του διαδικτύου) χωρίς τους περιορισμούς που προκύπτουν από τον χαρακτηρισμό κάποιου ως επαγγελματία ή ερασιτέχνη από κάποιους κριτικούς-όπως ίσχυε στο παρελθόν- (2006, 2007).


Μελίνα Δαρζέντα