«Ποιος θα μορφώσει τους πολίτες μας»

Το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης σας καλεί με χαρά στη διάλεξη-συζήτηση που θα δώσει η Dan Bechmann, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Paris 8, την Πέμπτη 7 Μαϊου 2009 στις 7 μ.μ., με θέμα:

«Ποιος θα μορφώσει τους πολίτες μας»;

(Η σχέση των νέων συλλογικών μορφών οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας με το σχολείο και τη μόρφωση των πολιτών).
Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι έχουν σημειωθεί ριζικές διαφοροποιήσεις στον τομέα της εκπαίδευσης, η Dan Bechmann μελετά τη νέα διάσταση που αποκτά η έννοια της μόρφωσης και της επιμόρφωσης. Οι απόψεις της μας ωθούν στο να προβληματισθούμε για το ρόλο του σχολείου στη σύγχρονη κοινωνία, την πολύπλευρη ψυχολογική και κοινωνική σημασία της μόρφωσης και, τελικά, τη σχέση μας ως ενεργών πολιτών με την κοινωνία στην οποία ζούμε.
Η κ. Bechmann επισημαίνει έχει αλλάξει ότι το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο εξελισσόμαστε τα τελευταία χρόνια. Επιμορφωνόμαστε με διαδικασίες δια βίου μάθησης και τούτο αποτελεί ένα είδους επανάστασης. Σημαντικές αλλαγές έχουν επέλθει στις μεθόδους της εκμάθησης. Θα μπορούσαμε σύμφωνα με τον Ιβάν Illich να μιλήσουμε για «αποσχολικοποιήση» καθώς και για «πνευματική εγκατάλειψη του σχολείου»; Όλες οι παραδοσιακές θέσεις σχετικά με την επαγγελματική κατάρτιση, και τα αντίστοιχα επίπεδα σπουδών έχουν ανατραπεί.
Κατά τη διάρκεια των δύο προηγούμενων αιώνων, η μόρφωση πραγματοποιούνταν κυρίως κατά την παιδική ηλικία, για τους δε προνομιούχους στην αρχή της ενήλικης ζωής τους. Το κοινό που μορφώνεται άλλαξε Οι κοινωνικές ομάδες που μορφώνονται έχουν αυξηθεί. Οι φορείς που παρεμβαίνουν στη διευρυμένη διαδικασία μόρφωσης και κατάρτισης έχουν επίσης αλλάξει: δεν περιορίζονται πια στους φορείς που ελέγχονται από τη δημόσια εκπαίδευση. Οι δημόσιοι φορείς, η τοπική αυτοδιοίκηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, οι επιχειρήσεις, οι ενώσεις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης οργανώνουν επιμορφωτικά προγράμματα και καθίστανται σημαντικοί παραγωγοί και διανομείς «γνώσεων».
Υπάρχουν νέες προκλήσεις. Ξεκινούμε την επαγγελματική μας ζωή αργότερα και σταματάμε νωρίτερα εάν στο μεταξύ δεν μας πλήξει η ανεργία. Εκπαιδευόμαστε/επιμορφωνόμαστε επίσης από ευχαρίστηση, για να καλύψουμε τον ελεύθερο χρόνο μας, για συνδικαλιστικούς ή πολιτικούς λόγους, για να μάθουμε ένα άθλημα, ένα hobby, για να κατορθώσουμε να μαστορεύουμε καλύτερα, να μαγειρεύουμε καλύτερα ή να καλλιεργούμε καλύτερα. Οι νέες τεχνολογίες και ειδικότερα το διαδίκτυο μας επιτρέπουν την ευκολότερη πρόσβαση στη γνώση.
Το άγχος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά μας οδηγούν στην επιμόρφωση/κατάρτιση.
Η κατάρτιση και η εκπαίδευση, η μόρφωση, η διδασκαλία, η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων πραγματοποιούνται έξω από τα σχολικά συστήματα και δεν υπάγονται στον έλεγχο των θεσμικών εκπαιδευτικών αρχών ή των εμπορικών δομών. Όλες αυτές οι αλλαγές στις διαδικασίες της ζωής, ανέδειξαν το ζήτημα της επιμόρφωσης για τις συλλογικές μορφές οργάνωσης, αλλά και για την ανάπτυξη της μόρφωσης/ επιμόρφωσης μέσα από τις μορφές συλλογικής οργάνωσης.
Το να εκπαιδευτεί το άτομο για μορφές συλλογικής οργάνωσης και δραστηριοποίησης σημαίνει να επιλέξει γνώσεις που θα του επιτρέψουν να ενεργήσει ως πολίτης με στόχους ηθικούς και κοινοτικούς. Επίσης, να αποκτήσει δεξιότητες και γνώσεις μέσω της άσκησης ευθυνών ή την ολοκλήρωση ενεργειών με άμεσα πρακτικό σκοπό. Δεν πρόκειται πια για μια «μάθηση για τη μάθηση», αλλά για μάθηση που θα επιτρέψει στο άτομο να τη χρησιμοποιήσει άμεσα, με τρόπους βασισμένους στην κοινωνική αλληλεπίδραση
Η κυρία Bechmann καταλήγει στο ότι η οικειοποίηση των γνώσεων από τον εκπαιδευόμενο ως δημιουργό της δικής του ανάπτυξης αποτελεί το κεντρικό σημείο της συζήτησης. Αντιμετωπίζει το άτομο ως ευαίσθητο υποκείμενο με την ικανότητα του αυτοστοχασμού και της κριτικής σκέψης. Ως πράττοντα που αφομοιώνει τη γνώση του.
Η Dan Ferrand-Bechmann είναι Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Paris 8 και στο Centre d'Etudes des Solidarités Sociales
Η διάλεξη θα δοθεί στα γαλλικά με σύγχρονη μετάφραση στα ελληνικά. Όπως πάντα, στο τέλος της διάλεξης θα ακολουθήσει συζήτηση και μικρή φιλική δεξίωση